W przypadku popularnych okładzin ceramicznych – terakoty, gresu, klinkieru czy nawet płytek z kamienia naturalnego jednymi z cech najczęściej branych pod uwagę są wybarwienie, faktura oraz rozmiary poszczególnych elementów. Równie istotne sprawy związane z parametrami funkcjonalnymi, jak choćby właściwa wytrzymałość na ścieranie czy chropowatość, są rozważane zdecydowanie rzadziej. Podobnie jest też, jeśli chodzi o samą technikę układania lub użyte rozwiązania pozwalające na wydłużenie okresu bezawaryjnej eksploatacji i zabezpieczenie zarówno całej powierzchni i konstrukcji budynku przed wpływem warunków atmosferycznych. Najistotniejszym elementem tego rodzaju są niewątpliwie profile okapowe balkonowe i tarasowe. Prawidłowo zamontowane są w stanie ochronić taras albo balkon przed niszczącym działaniem wody, a jednocześnie sprawić, że opady będą odprowadzane prawidłowo i nie wpłyną na pogorszenie stanu elewacji. Przyjrzyjmy się bliżej okapnikom i funkcjom, które spełniają.
Skuteczne zabezpieczenia elementów elewacji przed działaniem wody
Wszystkie elementy zewnętrzne budynku powinny w możliwie największym stopniu zabezpieczać jego konstrukcję przed niszczącym wpływem warunków atmosferycznych. Dla większości materiałów budowlanych jednym z największych zagrożeń jest woda. Jej obecność prowadzi do niszczenia ich struktury, np. przez wypłukiwanie niektórych substancji, powoduje erozję, oddziałując czysto mechanicznie, a także prowadzi do zanieczyszczeń oraz spękań pojawiających się w ujemnych temperaturach. Szczególnie zagrożone działaniem wody są powierzchnie elewacji. Tynki czy okładziny chroniące warstwy docieplające oraz mury przed przenikaniem wody najczęściej nie są zbytnio nasiąkliwe. Jednak zwykle fasada budynku ma dość dużą powierzchnię, a więc ilość spływającej po niej wody jest znaczna.
Woda ściekająca po elewacji jest szczególnie niebezpieczna tam, gdzie gromadzi się jej większa ilość. W takiej sytuacji ułożony na ścianach tynk albo spoiny między pokrywającymi fasadę płytkami ceramicznymi mogą ulec trwałemu zawilgoceniu, co sprzyja rozwojowi grzybów i pleśni. Znaczna ilość wody może też powodować podciekanie i przedostawanie się wilgoci w głąb muru. W temperaturach poniżej zera może to prowadzić do rozsadzania i pękania murów czy ułożonych na nich płytek. Poważnym zagrożeniem dla estetyki budynku są także spływające wraz z wodą zanieczyszczenia. W wielu przypadkach powodują one brzydkie i trudne do usunięcia zacieki.
Większe nagromadzenie wody spływającej po elewacji zdarza się zwykle w pobliżu tarasów i balkonów. Na ich płaskich powierzchniach gromadzi się zwykle spora ilość wody opadowej, która musi być efektywnie odprowadzana na zewnątrz. Na tarasach o szczególnie dużej powierzchni, zwłaszcza umieszczonych na dachach budynków, zwykle stosuje się dodatkowy system odwadniający. W przypadku mniejszych tarasów i balkonów, woda powinna ściekać poza ich obrys dzięki zastosowanemu spadkowi. Jednak prawidłowe odprowadzanie wody z powierzchni balkonu i tarasu wymaga zastosowania specjalnego okapnika dachowego. Działa on bardzo podobnie jak kapinos dachowy czy parapet zewnętrzny.
Rola profilów okapowych i ich montaż
Zadaniem profilów okapowych jest sprawienie, by ściekająca z balkonu lub tarasu woda swobodnie skapywała w dół, nie mocząc fragmentu elewacji znajdującego się bezpośrednio pod nią. Dzięki specjalnemu wyprofilowaniu okapnik odprowadza wodę na pewną odległość od ściany. Sprawia to, że nawet strumień wody powstający przy obfitych i gwałtownych opadach będzie ściekał grawitacyjne, nie uszkadzając ani samego tarasu, ani fasady budynku.
Okapnik pomaga również w ochronie ułożonych na balkonie lub tarasie nawierzchni. Sprawne odprowadzanie wody gwarantuje, że nie będzie ona podciekała pod płytki, grożąc ich odspajaniem od podłoża czy pękaniem podczas mrozów.
Do ochrony tarasów przed wodą opadową stosuje się różne rodzaje okapników. Popularne są np. specjalne obróbki blacharskie z blachy ocynkowanej. Niestety ich głównymi mankamentami są duża podatność na korozję, a także częste błędy montażowe, choćby kontrspadek powodujący gromadzenie się wody, nieuwzględnienie powstających naprężeń lub obciążenia mechanicznego. Znacznie lepszym rozwiązaniem jest wybór aluminiowych profilów okapowych. Są one w pełni odporne na działanie warunków atmosferycznych, a dodatkowo zabezpieczone przed promieniowaniem UV oraz ścieraniem. Co ważne są oferowane jako kompletne systemy zawierające narożniki zbiegające się pod różnymi kątami, a także specjalne łączniki ułatwiające zabezpieczanie punktów styku poszczególnych elementów.
Gotowe profile aluminiowe mają specjalną, wydłużoną część montażową, która jest osadzana w strukturze układanej nawierzchni ceramicznej. Ze względu na swoje wymiary daje ona o wiele mniejszą odkształcalność pod wpływem temperatury, nie przyczynia się więc do uszkadzania sąsiadujących z nią elementów. Profile osadza się w warstwie hydroizolacyjnej, czyli w tzw. szlamie uszczelniającym.
Montaż systemowych profili okapowych najłatwiej wykonać, przewidując już podczas przygotowania wylewki specjalne wgłębienie na rantach. Ułatwi to zachowanie odpowiedniego spadku i przyspieszy montaż. Profile instaluje się, poczynając od narożników, wykorzystując kołki z nierdzewnymi wkrętami lub kotwy. Profile są osadzane na warstwie hydroizolacji, połączenie między profilem a powierzchnią wylewki jest zwykle dodatkowo zabezpieczane elastyczną taśmą. Konieczne jest także uszczelnienie połączeń w miejscach, gdzie płyta balkonowa łączy się z powierzchnią fasady.
Prawidłowy montaż profilów okapowych gwarantuje całkowitą odporność krawędzi tarasu na działanie wody opadowej i mrozu, naturalnie pod warunkiem zastosowania okładzin mrozoodpornych, właściwego kleju oraz spoin przeznaczonych do użytku na zewnątrz.
